Εδώ και δύο μήνες παρακολουθούμε με ολοένα αυξανόμενη ένταση αυτό που αποκαλείται ελληνικό metoo. Η Σοφία Μπεκατώρου έκανε την αρχή, όταν με πολύ θάρρος αποκάλυψε τη σεξουαλική κακοποίησή της σε νεαρή ηλικία από αθλητικό παράγοντα. Ακολούθησε μια χιονοστιβάδα αποκαλύψεων για κακοποιητικές συμπεριφορές στον καλλιτεχνικό χώρο και βγήκε στο φως το βαρύ ψυχολογικό φορτίο που τα θύματα κουβαλούσαν σιωπηλά για χρόνια, μέχρι που επιτέλους μίλησαν.
«Γιατί τώρα;»
Αλήθεια, υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που αναρωτιούνται «γιατί τώρα»; Τώρα βρήκαν τα θύματα τη δύναμη να μιλήσουν για όσα πέρασαν και στιγμάτισαν τη ζωή τους και ευτυχώς που το έκαναν.
Όσες και όσοι μίλησαν έχουν κερδίσει την εκτίμηση και τον θαυμασμό μας και τους ευγνωμονούμε για τη γενναιότητά τους να αποκαλύψουν το τραγικό τους βίωμα, που τους κατακερμάτισε, τους γέμισε ενοχές και κατέστρεψε την αυτοεκτίμησή τους. Το φως που χύνεται διαλύει τα σκοτάδια. Είμαστε μαζί τους!
Με το παράδειγμά τους, έδωσαν το θάρρος και τη δύναμη σε πολλούς να βγουν και να μιλήσουν, ν’ αποκαλύψουν το δικό τους τραύμα. Κάθε μέρα πυκνώνουν οι καταγγελίες και οι αποκαλύψεις. Είναι ένα πρωτόγνωρο κίνημα αλληλεγγύης που προστατεύει και ενθαρρύνει νεότερους ανθρώπους και πιο αδύναμους, ώστε να μην υπάρξουν άλλα θύματα στο μέλλον.
«Μιλήστε! Δεν είστε μόνοι. Σπάστε τα δεσμά του φόβου που αφ’ ενός κρατάει εσάς αιχμάλωτους και αφ’ ετέρου δίνει δύναμη στους κακοποιητές. Όσο ισχυρός και αν είναι ο κακοποιητής, η αλήθεια είναι ισχυρότερη».
Ακούστηκαν διάφορα, όπως: «Καθίστε φρόνιμα, κινδυνεύει το θέατρο». Αυτή η φράση είναι ένα έμμεσο επιχείρημα υπεράσπισης των κακοποιητών. Το θέατρο δεν διατρέχει κανέναν κίνδυνο. Αντίθετα, το θέατρο, όπως και κάθε άλλος χώρος, θα γίνει καλύτερο αν καθαρίσει από τα σκουλήκια της λάσπης και θα είναι πάντα εκεί για να κάνει καλό στην ψυχή μας.
Η υπόθεση του «θεατράνθρωπου», του «γνωστού ηθοποιού παύλα σκηνοθέτη παύλα composer παύλα gangbang» έφερε στο φως δύο ειδεχθή εγκλήματα: της αποπλάνησης ανηλίκων και του βιασμού –Ελληνόπουλων και μεταναστόπουλων– και παράλληλα την ανικανότητα της συντηρητικής κυβέρνησης να χειριστεί ένα θέμα άκρως πολιτικό με έμφυλη διάσταση. Μετά από εκκωφαντική σιωπή, από απόπειρες συγκάλυψης και μετά τη θυελλώδη συζήτηση στη Βουλή στις 25/2, ο πρωθυπουργός έγραψε στον προσωπικό του λογαριασμό «Μαζί σπάμε τη σιωπή. Δεν είσαι μόνη. Δεν είσαι μόνος».
Σοβαρά τώρα;
Η κυβέρνηση, με τη στάση της στην υπόθεση Λιγνάδη, έδειξε όχι μόνον την ανεπάρκειά της να χειριστεί ένα κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα τέτοιων διαστάσεων, αλλά έδειξε και τις προθέσεις της να συγκαλύπτει τους ένοχους που στέκονται ψηλά, που έχουν δύναμη και εξουσία και που απολαμβάνουν τη φιλία των ισχυρών.
Ας μπούμε στα χωράφια του θεάτρου για να κάνουμε μια αναφορά στον Υάκινθο Μπεναβέντε, που στήριξε ένα ολόκληρο έργο, το θεατρικό με τίτλο «Δημιουργημένα συμφέροντα» στο αξίωμα «από το να δημιουργείς συμπάθειες, είναι προτιμότερο να δημιουργείς συμφέροντα».
Με απύθμενο θράσος απαξιώθηκαν ως ανυπόστατες φήμες όλες οι αποκαλύψεις και μόνον όταν ακούστηκε την Τετάρτη 17 Φεβρουαρίου σε νυχτερινή εκπομπή, ότι υπάρχουν δύο περιπτώσεις που δεν έχουν παραγραφεί, ανησύχησαν οι «ισχυροί φίλοι» και βιάστηκαν ν’ αδειάσουν τον «θεατράνθρωπο.
Στη συνέντευξη τύπου που οργανώθηκε στα γρήγορα, στις 19 Φεβρουαρίου, η υπουργός πολιτισμού και τσιμέντου αποκάλυψε ότι ο διευθυντής του Εθνικού, τον οποίον η ίδια διόρισε, είναι επικίνδυνος άνθρωπος και ηθοποιός που την εξαπάτησε με την υποκριτική του τέχνη. Θα ήταν φαιδρό, αν δεν ήταν τραγικό, ότι μια υπουργός πολιτισμού ταύτισε τον ηθοποιό με τον απατεώνα.
Τέτοιες δηλώσεις ότι οι καλλιτέχνες είναι άνθρωποι ανήθικοι, απατεώνες και επικίνδυνοι, καθώς και δημοσιογραφικές απορίες του τύπου «Γονείς δεν είχαν αυτά τα παιδιά να τα συμμαζέψουν;» επιβεβαιώνουν συντηρητικές αντιλήψεις, δυναμώνουν την πατριαρχία, ενοχοποιούν τα θύματα και δίνουν άλλοθι στους ένοχους.
Τα «δημιουργημένα συμφέροντα» φτάνουν πολύ βαθιά ή πολύ ψηλά και είναι αριστοτεχνικά διαπλεκόμενα. Θα αποδειχτούν ανίσχυρα μπροστά σ’ αυτό που έρχεται.
Τα παιδιά που μίλησαν ανοιχτά για τον βιασμό, την κακοποίηση, τη χειραγώγηση που υπέστησαν, σπάραξαν την καρδιά μας. Όσα βίωσαν στα χρόνια που ακολούθησαν ήταν μια διαδρομή στην άβυσσο, που ούτε στον χειρότερο εχθρό του δεν την εύχεται κανείς.
Είναι ήρωες που σήκωσαν ένα απερίγραπτο βάρος να ξανασυνθέσουν την κατακερματισμένη ψυχή τους και να κερδίσουν τη ζωή τους και την αυτοεκτίμησή τους, που κάποιος εγκληματικά τους στέρησε. Τα πικρά δάκρυά τους έγιναν και δικά μας πικρά δάκρυα.
Θα θυμάμαι πάντα τον Δημήτρη, μόνιμο κάτοικο του εξωτερικού πλέον, που ήρθε στην Ελλάδα για να καταγγείλει τον βιασμό του στην ελληνική δικαιοσύνη. Μίλησε δημόσια σε τηλεοπτική εκπομπή και αποκάλυψε ότι τη σεξουαλική του ταυτότητα οι γονείς του τη μαθαίνουν ταυτόχρονα με τους θεατές της εκπομπής. Σεβασμός απέραντος!
Τα παιδιά που μίλησαν και μας άφησαν συγκλονισμένους μας έδειξαν και κάποια άλλα παιδιά, ενός κατώτερου θεού, τα μεταναστόπουλα που, στην τραγική τους οδύσσεια, η προσωρινή τους παραμονή στην Ελλάδα τους έδωσε ένα τραύμα που θα τα ακολουθεί στη σκληρή ζωή τους.
Κανένα θύμα δεν είναι μόνο του, έστω και αν δεν ξέρουμε το όνομά του. Είναι στο πλευρό του ψυχίατροι που προσφέρθηκαν εθελοντικά, άνθρωποι που προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στα έξοδα της δίκης, στην περίπτωση που το οικονομικό πρόβλημα τα εμποδίζει να κινηθούν δικαστικά. Είμαστε όλοι μαζί στο πλευρό τους. Κάθε ομοφοβική και συντηρητική προσπάθεια απαξίωσης θα πέφτει στο κενό. Τα θύματα δεν είναι ένοχα και η βία δεν είναι ανίκητη.
Το τεράστιο κύμα που αξιώνει κάθαρση και δικαιοσύνη δεν θα παραπλανηθεί ούτε θα εκφοβιστεί. Μπορεί η συντηρητική δεξιά να διέλυσε και να συκοφάντησε την τεράστια λαϊκή και ειρηνική συγκέντρωση, τη μεγαλύτερη από τα χρόνια της Μεταπολίτευσης, έξω από το Εφετείο, αλλά ατύχησε, γιατί το κοινό περί δικαίου αίσθημα είχε ήδη εκφραστεί. Και συνεχίζει να εκφράζεται. Τα χιλιάδες σχόλια κάτω από την υποκριτική και καθυστερημένη ανάρτηση του πρωθυπουργού «Μαζί σπάμε τη σιωπή» το δείχνουν καθαρά.
Τέτη Σώλου
